شهادت شهود و مطلعین

با عنایت به اینکه شهادت شهود و مطلعین در پرونده ها دارای جایگاه ویژه ای می باشد و یکی از دلایل اثبات دعوی به شمار می رود فلذا مطالب این پست به بیان چگونگی شرایط شهادت شهود، نحوه ادای شهادت، سوگند نامه شهود،وذکر نکاتی بسیار مهم دراین زمینه اختصاص دارد.

لازم به ذکر است، قاضی اشخاصی را که به تشخیص خود یا به معرفی شاکی یا اعلام مقامات ذیربط یا به تقاضای متهم، برای روشن شدن اتهام لازم بداند، برابر اصول مقرر که ذیلاً بیان خواهد شد احضار می نماید.

نحوه طرح دعاوی در محاکم قضایی

عملکرد دادسرا و دادگاهها

شهادت شهود و مطلعین

قاضی دادگاه از هریک از شهود و مطلعین بصورت جداگانه و بدون حضور متهم، تحقیـق می نمـاید و اظهـاراتشـان را نوشـته و بـه امضـاء و یـا اثـر انگـشت آنها می رساند. انجام تحقیق مجدد و مواجهه حضوری در صورت ضرورت، بلا مانع است.

تحقیق و بازجویی ازشهود و مطلعین قبل ازمحاکمه غیرعلنی است. شهود تحقیق ومطلعین قبل از اظهاراطلاعات خود، باید به شرح زیر سوگند یاد نمایند :

(( به خداوند متعال سوگند یاد می کنم که جز راستی چیزی نگویم و تمام حقایق را بیان نمایم .))

تبصره – در مواردی که احقاق حق، متوقف برشهادت شاهد عادل باشد و شاهد ازادای سوگند امتناع نماید، بدون سوگند شهادت وی استماع خواهد شد.

قاضی قبل از شروع به تحقیق نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت، میزان سواد، درجه قرابت سببی و نسبی و خادم یا مخدوم بودن شاهد یا مطلع را نسبت به طرفین پرونده و سابقه کیفری او سوال کرده و در صورت جلسه قید می نماید .

در مـواردی کـه قـاضـی بـه شـهادت شـاهد بـه عـنـوان دلیـل شـرعی اســتنادمی نماید، شاهد باید دارای شرایط زیر باشد :

1.     بلوغ

      عقل   

3.    ایمان  

4.    طهارت  

5.    عدالت 

6.    عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرراز وی.

7.    عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا  

8.    عدم اشتغال به تکدی و ولگردی.

  تبصره دو- درحقوق الناس، شهادت در صورتی پذیرفته خواهد بود که به دستور دادگاه صورت گیرد.

   تبصره سه – کسی که سابقه فسق یا اشتهار به فساد دارد چنانچه به منظور ادای شهادت توبه کند تا احراز تغییر دراعمال او و اطمینان از صلاحیت و عدالت وی، شهادتش پذیرفته نمی شود.

نکته ها :

·        در صورتی که شاهد یا مطلع دارای شرایط شهادت نباشند، بدون یاد کردن سوگند، اظهارات ایشان برای اطلاع بیشتر استماع می شود.

پس از اینکه ابراز شهادت یا اظهاراطلاعات به اتمام رسید متن آن قرائت و به امضای شاهد یا مطلع می رسد.

·        در اوراق بازجویی نوشتن بین سطرها و تراشیدن کلمات به کلی ممنوع است. اگر یک یا چند کلمه اضافه نوشته شده باشد باید بر روی آن خطی نازک کشیده و این موضوع قید شود. هرگاه این ترتیب رعایت نشود، کلمات مزبور از درجه اعتبار ساقط است.

·    هر یک از شهود تحقیق و مطلعین باید در موعد مقرر حاضر شوند، در صورت عدم حضور برای بار دوم احضار می گردند و چنانچه بدون عذر موجه حضور نیابند، به دستور دادگاه جلب خواهند شد.

·    در صورتی که شاهد یا مطلع بیمار بوده و نتواند حاضر شود و یا تعداد شهود و مطلعین زیاد بوده و در یک محل مقیم باشند، مانند کارگران یک کارخانه، قاضی به محل اقامت آنان رفته و تحقیق می نماید.

·   چنانچه مطلعین، خارج از حوزه ماموریت قاضی و در حوزه دادگاه دیگر ساکن باشند، قاضی به دادگاه محل سکونت آنان نیابت می دهد تا اظهارات مطلعین را صورت جلسه نموده و اوراق تحقیق را برای دادگاه ارسال کند.

·   هرگاه حضورمتهم درمحل تحقیقات، ضروری باشد یا متهم تقاضای حضور در محل را داشته و در بازداشت باشد، به دستور قاضی، تحت الحفظ در محل حاضر خواهد شد.

·  در مورد اشخاصی که تحقیقات از آنها به عمل می آید رعایت سوگند نامه شهود الزامی است.

شهادت شهود یکی از مهم ترین دلایل اثبات دعوی است که در محاکم ما نقش بسزایی را ایفا می کند و داشتن اطلاعات کافی در این خصوص ضروری است.

در صورت بروز و حدوث شرایط و مواردی می توان شهادت شهود را مورد تردید قرار داد